Chuyên mục chủ nhật – kỳ 12

Trong thế giới gốm, mỗi dáng bình, dáng lọ hay đĩa trang trí đều đã có lịch sử hàng trăm năm. Những hình khối quen thuộc ấy dường như đã định hình, để rồi nhiều người nghĩ rằng, gốm chỉ còn thay đổi ở màu men hay họa tiết. Thế nhưng, khi chạm mắt vào những tác phẩm này, ta mới thấy được một cách nhìn khác – nơi nghệ nhân đã mạnh dạn “xuyên thủng” bề mặt, biến thân gốm thành một mạng lưới đan chéo tinh xảo.
Bốn tác phẩm – bốn dáng vẻ riêng.

Có chiếc dáng trụ cao thanh mảnh, có chiếc phình bụng căng tròn, có bình cổ loe nhẹ nhàng, lại có cả phần nắp đĩa khum khum như ôm trọn sắc hoa. Điểm chung là phần thân gốm được tạo hình lưới xoắn, từng đường chéo đều tăm tắp, mảnh mà chắc, vừa là thử thách kỹ thuật, vừa là ngôn ngữ trang trí độc đáo.

Họa tiết men lam truyền thống vẫn ở đó: khi là hoa cúc mềm mại, khi là lá dây uốn lượn, lúc lại là đường viền hình học giản dị mà sang. Màu lam được đặt cạnh khoảng trắng của lưới, để ánh sáng len qua, tạo nên cảm giác thoáng đãng, nhẹ tênh, như thể chiếc bình đang thở cùng không gian.

Sáng tạo trong gốm không nhất thiết phải phá bỏ mọi khuôn mẫu. Đôi khi, đó chỉ là một nét xoay chéo trên thân, một khoảng trống được cắt đi để mở ra khoảng sáng. Và trong từng khoảng sáng ấy, người thưởng thức nhìn thấy bàn tay kiên nhẫn, ánh mắt tỉ mỉ và tâm hồn bay bổng của người nghệ nhân.

Gốm, cũng như con người, mang trong mình những đường nét được định hình qua năm tháng. Nhưng đôi khi, chỉ một khoảng trống, một đường cắt khác đi… lại làm bừng sáng cả hình hài. Cuộc đời cũng vậy, đâu chỉ đẹp ở phần nguyên vẹn – mà còn đẹp ở chỗ ta dám mở ra khoảng trống để ánh sáng, niềm vui và hy vọng len vào.

Bảng chú giải triện đáy của 4 sản phẩm trong bộ
| Số thứ tự | Sản phẩm | Dấu hiệu/triện đáy | Phiên âm | Ý nghĩa |
|---|
| 1 | Bình bầu tròn, hoa lam, phần thân lưới đan chéo | 琴峰作 | Cầm Phong tác | Tác phẩm của nghệ nhân/xưởng Cầm Phong |
| 2 | Ly hoa lam viền xanh, phần ngoài lưới đan chéo | 武峰作 | Vũ Phong tác | Tác phẩm của nghệ nhân/xưởng Vũ Phong |
| 3 | Đĩa cắm hoa, hoa lam, thân lưới đan chéo | 西峰堂 | Tây Phong Đường | Xưởng gốm/nhà gốm Tây Phong |
| 4 | Bình trụ cao, hoa lam, thân lưới đan chéo | 極峰作 | Cực Phong tác | Tác phẩm của nghệ nhân/xưởng Cực Phong |

Nét Gốm Nếp Người
Chạm vào gốm – cũng là chạm vào ký ức.
Gốm đẹp – vì người thương.

