lý ngư liên hoa – Nét Gốm Nếp Người

Gốm không chỉ là vật chứa. Gốm còn là nơi lưu giữ văn hóa, ký ức và biểu tượng.
Và trong thế giới gốm sứ phương Đông, Lý Ngư Liên Hoa là một trong những họa tiết xuất hiện nhiều nhất – từ đời sống dân gian đến chốn cung đình.

Tại “Nét Gốm 119”, hình ảnh Lý ngư và Liên hoa đang hiện diện trên năm chiếc bình men lam đến từ Cảnh Đức Trấn – như một sự gặp gỡ đầy đủ giữa cái đẹp – cái lành – và cái sâu sắc.

Cảnh Đức Trấn – Cái nôi của gốm sứ Trung Hoa

Tọa lạc tại tỉnh Giang Tây, Trung Quốc, Cảnh Đức Trấn từ thời Tống đã là trung tâm gốm sứ cung đình, và suốt hơn 1.000 năm, nơi đây vẫn được mệnh danh là “kinh đô sứ men” của toàn cõi Á Đông”.

Kỹ thuật gốm Cảnh Đức Trấn đạt đến đỉnh cao không chỉ vì quy mô sản xuất, mà vì sự nhất quán giữa hình dáng – kỹ thuật men – và trình độ hội họa.
Mỗi họa tiết vẽ tay trên bình gốm nơi đây không chỉ dừng lại ở trang trí, mà là một thông điệp hình tượng được chắt lọc qua hàng thế kỷ tích lũy văn hóa và thẩm mỹ.

Men lam – từ Tây Á đến đỉnh cao tại Trung Hoa

Men lam (青花瓷) – hay còn gọi là “thanh hoa từ”, là kỹ thuật sử dụng bột màu cobalt (ban đầu được nhập từ Ba Tư) để vẽ lên xương gốm trắng, sau đó phủ men trong và nung ở nhiệt độ cao.

Men lam được du nhập vào Trung Hoa từ thời Nguyên, nhưng chính tại Cảnh Đức Trấn, kỹ thuật này đã được phát triển lên một chuẩn mực mỹ thuật hoàn thiện:

Sắc lam đậm – nhạt có chiều sâu như mực tàu.
Độ trong của men trắng tạo nền tương phản lý tưởng cho lam sắc.
Kỹ thuật vẽ tay mềm mại, kết hợp bút pháp hội họa cổ truyền.

Vì thế, khi nói đến men lam chuẩn mực, người ta không thể không nhắc đến gốm Cảnh Đức Trấn.

Lý Ngư Liên Hoa – Từ văn hóa Phật giáo đến biểu tượng phương Đông

Cá chép (Lý ngư) và hoa sen (Liên hoa) vốn là hai hình ảnh giàu tính biểu tượng:

Lý ngư: đại diện cho sự kiên trì, vượt khó, phát triển và thăng tiến (nhất là trong điển tích “cá chép hóa rồng”).
Liên hoa: biểu tượng của thanh khiết, vượt lên ô trược, gần gũi với triết lý Phật giáo và Nho giáo.

Khi kết hợp với nhau thành “Lý Ngư Liên Hoa (魚蓮圖)”, ý nghĩa mở rộng thành:

Dư dả liên miên – Phúc lộc sum vầy – Tâm hồn thanh tịnh.

Từ Trung Hoa, Lý Ngư Liên Hoa lan sang Nhật Bản, Việt Nam, Triều Tiên… trở thành mẫu đề phương Đông đặc trưng, thường thấy trên gốm, tranh lụa, trang phục, nội thất và thậm chí trong kiến trúc cổ.

5 chiếc bình – 3 dáng hình, 1 chủ đề chung

1. Bình dáng củ tỏi – Mã NG034-ML001

Dáng tròn, cổ thon, mang nét uyển chuyển – trầm tĩnh.
Phù hợp đặt ở góc trưng bày riêng biệt, nơi cần một điểm nhấn thiền tịnh.

2. Cặp bình trụ – Mã NG041-ML007 & NG042-ML008

Dáng chắc khoẻ, đối xứng – phù hợp đặt hai bên kệ tủ, bàn thờ, hoặc lối đi.
Gợi nhắc hình ảnh song ngư hài hòa, biểu tượng cho lứa đôi, cho sự cộng hưởng giữa người và người.

3. Cặp lọ hoa dáng thon cao – Mã NG066-ML011 & NG067-ML13

Phù hợp để cắm hoa sen tươi, cúc trắng, hoặc đặt trong không gian phòng khách – phòng trà – hành lang sáng.
Dáng lọ cao thanh như lời mời gọi sự tỉnh thức, hướng thượng.

Ngoài men lam – còn có những gam màu khác

Tuy bài viết này tập trung vào dòng men lam truyền thống, nhưng người yêu gốm sẽ dễ dàng nhận thấy, Lý Ngư Liên Hoa còn xuất hiện trên rất nhiều kiểu men khác, như men rạn, men chàm cổ, men ngũ sắc…

Tại Nét Gốm 119, chiếc bình rượu vẽ Lý Ngư Liên Hoa đa sắc là một ví dụ.
Tuy không đưa vào bộ sưu tập chính thức vì tính riêng tư, nhưng vẫn là một chứng cứ rõ ràng cho thấy: biểu tượng này vẫn đang tiếp tục sống, thở và thích nghi với thời đại.

Gốm đẹp vì người thương – và vì điều lành còn được gìn giữ

Có những điều tốt đẹp trong cuộc sống không cần phải nói lớn.
Chỉ cần đặt ở đó, lặng lẽ, đủ thấy lòng mình an.

Như năm chiếc bình này – mỗi chiếc mang cùng một biểu tượng, cùng màu lam truyền thống, nhưng vẫn có thể khác nhau về hình dáng, đường nét, vị trí trưng bày.

Vì cái đẹp đích thực, luôn đủ sức thể hiện mình qua nhiều hình hài.

📌 Thông tin chung

Dòng gốm: Cảnh Đức Trấn – Men lam vẽ tay
Chủ đề: Lý Ngư Liên Hoa
Số lượng: 5 chiếc – 2 cặp + 1 độc bản
Phong cách: Men lam truyền thống
Ứng dụng: Trang trí phòng khách, phòng trà, kệ thờ, kệ tủ, phòng làm việc, không gian thiền

Nét Gốm Nếp Người
Chạm vào gốm – cũng là chạm vào ký ức.
Gốm đẹp – vì người thương.

Trong thế giới gốm sứ, có những dáng bình như những người bạn tâm giao – mỗi khi ta nhìn vào, lại thấy thấp thoáng hình bóng của con người trong đó. Bốn chiếc lọ hoa sứ Cảnh Đức Trấn lần này, cao 35cm, miệng 10cm, chu vi thân 35cm, dáng thon dài, đứng cạnh nhau chẳng khác nào bốn cô người mẫu cao ráo, thanh tú và rạng ngời trong tà áo trắng ngà.

Hai lọ hoa lý ngư liên hoa

Trên nền men lam thanh khiết, người thợ đã khéo léo vẽ nên cảnh đàn cá bơi lượn giữa hồ sen. Những chú cá tròn trịa, đôi mắt sáng ngời, như mang trong mình ý nghĩa phong thủy “dư dả – thịnh vượng – hanh thông”. Sen xanh, lá rộng, hoa vươn nở chính là biểu tượng của thanh cao và an nhiên.
Hai chiếc lọ này giống như cặp chị em song sinh, vừa hài hòa vừa có sự khác biệt nhỏ trong từng nét cọ, làm nổi bật tính duy nhất của từng tác phẩm.

Hai lọ hoa phong cách họa đỏ

Khác với sự sắc nét của men lam, cặp lọ còn lại khoác lên mình những mảng màu đỏ, hồng, xanh phẩy nhẹ. Nét bút không rạch ròi đường viền, mà buông thả tự nhiên như gió thổi cánh hoa, như sương đọng trên cỏ. Đây là lối vẽ giàu tính họa, tạo nên cảm giác mềm mại, uyển chuyển và gợi tình.
Nhìn vào, ta thấy như có những đóa hoa vừa nở trong nắng sớm, vẫn còn đọng hơi thở của thiên nhiên.

Bốn vẻ đẹp chung một dáng thon

Dù khác nhau về sắc độ và phong cách, cả bốn lọ hoa đều chung một dáng vóc mảnh mai, thắt eo mềm mại rồi vươn lên cao vút. Chúng mang dáng dấp của người phụ nữ Á Đông: dịu dàng nhưng không kém phần kiêu hãnh, giản dị mà vẫn sang trọng.

Đặt bốn chiếc lọ này cạnh nhau, ta có cảm giác như đang đứng trước một dàn hợp xướng: hai giọng trong trẻo lam xanh, hai giọng ngọt ngào đỏ thắm, cùng hòa quyện tạo nên bản giao hưởng thị giác đầy thi vị.

Gợi ý trưng bày

Thích hợp đặt trong phòng khách hoặc gian thờ trang nghiêm, tượng trưng cho sự thanh khiết, thịnh vượng và đủ đầy.

Có thể chưng lẻ từng chiếc, hoặc ghép cặp (2 men lam – 2 men đỏ) để tạo điểm nhấn cân đối.

Nếu trưng cả bộ bốn, nên đặt trên kệ dài hoặc tủ kính, để dáng thon thả và sắc men hòa quyện làm sáng bừng không gian.

Bốn lọ hoa sứ Cảnh Đức Trấn cho ta một bài học giản dị:

Vẻ đẹp không chỉ ở sắc màu riêng lẻ, mà còn ở sự hòa điệu trong đa dạng. Như con người, mỗi cá thể một tính cách, một tâm hồn, khi biết đứng cạnh nhau, vẫn có thể tỏa sáng trong tổng thể.